امروز اگر در فضای شهری کمی قدم بزنیم و چشم بگردانیم چیزی جز اتومبیل و ساختمان‌ های شهری خشن و زمخت نمی بینیم . انسانی که سرشتش از طبیعت است امروز میان زندگی شلوغ و ماشینی شهری جایی برای احساس غریضی لمس طبیعت ندارد و این ممکن است آغاز فاجعه‌ای خاموش باشد که آرام و بدون صدا در بطن جامعه‌ی شهری رخنه کرده و مولد گونه های بیماری‌های روحی و جسمی و خشم پنهان جامعه است!

امروزه کشورهای پیشرفته به دنبال دانایی مردمان و فراگیری آنان برای زندگی معمولی و خو گرفتن با طبیعت می‌باشند به دلیل آن که جامعه‌ی سالم با انسان‌هایی که از نظر روحی بشاش و امیدوارهستند معنی پیدا کرده , افزایش می‌باید و به توسعه‌ای از جنس پایدار می رسد .
این خلاء آرامش در زندگی امروز مطمئناً در میان ماشین‌ها و خانه‌های گران قیمت شهری پیدا نمی شود براین اساس در چندین سال اخیر مردم بدنبال مکان‌های بکر و دور از دود و سروصدای شهرمی باشند تا دست کم پایان هفته‌ای آرام را در آن بگذرانند واین قضیه درحال حاضر پرورش و اپیدمی میان بسیاری ازمردم است . 

خانه‌ها و هتل‌ها , فست فودها و رستوران‌های مجلل امروزی همه زیبایند راحتی و آسودگی را برایمان دارند و در روزمره‌ی این زندگی ماشینی همه چیز به راحت‌ترین صورت ممکن در اختیار ماست ولی در میان همه‌ی اینها مردم احساس سرخوشی و آرامش ندارند و این ممکن است به‌این دلیل باشد که در میان این لوکس بودن‌ها روح و احساس های خوب گم شده‌است . 

ماشینی بودن همه چیز سبب شده احساس آرامش از انسان‌ها گرفته شود . بشر از طبیعت است و به صورت غریضی متعلق به آن , براین اساس شاخه گلی , درخت سرسبزی و یا صدای شرشر رودخانه‌ای دلش را جلا می دهد و به همین دلیل است که امروزه طبیعت‌گردی در میان مردم رواج پیدا کرده است .

شاکوتوریسم یا بوم‌گردی همگی واژه‌هایی می‌باشند که به نوعی برای گشت و گذار در طبیعت استفاده می گردد , در واقع بوم گردی نوعی است از گونه های گردشگری‌ها که در آن گشت و گذار را در قاب مسئولیت شخصی نشان می دهد و این به‌این معناست که هیچ‌گونه آسیبی در زمان گشت و گذار نباید متوجه طبیعت باشد . این دربین سر زدن و گشت و گذار در روستاهایی که ویژگی‌های بکر طبیعت را در خویش حفظ کرده‌اند شایسته ترین مکان برای سر کردن و اقامت در زمان گردشگری در طبیعت است .

ظرفیت‌های مناطق روستایی , از قبیل وجود مناطق بکر و آب و هوای مطبوع می تواند باعث ایجاد اشتغال و تامین درآمد مکفی و پایدار برای روستاییان باشد در واقع روستاییان می توانند با تبدیل منازل خویش به بوم‌گاه‌ها و ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری , برگزاری تورهای کوه پیمایی و دشت‌پیمایی , فروش صنایع دستی و همینطور نمایش آداب و رسوم و… از ظرفیت‌های طبیعی روستای خویش برای کسب درآمد سود بجویند.

براین اساس از این روش نیز شهرنشینان از مواهب طبیعی که در فضای شهری از آن محرومند , لذت می برند و همینطور از طرف دیگر می‌توان مشکلات اقتصادی روستاییان را کاهش و امید به زندگی را در آنهاافزایش داد .
روستاییان با بازسازی خانه‌هایشان بر همان مبنای اقلیمی و بومی منطقه علاوه بر کسب درآمد , امکان تجربه‌ی زندگی به سبک سنتی را برای گردشگران فراهم می آورند .
فضای روستایی با صدای پرندگان اول صبح , صدای آن دارکوب که در دور دست ممکن است معشوقه‌اش را فریاد می زند , درختان سر به فلک کشیده , رود آبی‌رنگ و سنگ ریزه‌های زیر پا همه‌ی اینها همان حس زندگی و آرامش است که دربین شلوغی‌ها و دود و دم شهری , دربین ساختمان‌های بلند گم شده و اکنون فضای روستایی تبدیل شده به مامن امنی که آرامشش هر کسی را سرگرم خویش می‌‌‌کند .

اقامتگاه‌های بوم‌گردی بسته به شرایط طبیعی و اقلیمی هر منطقه گوناگون هستند این بوم‌گاه می تواند چادرشبی باشد در دل دره‌ای زیبا که عشایر ایرانی در آن سکنی دارند و یا این که خانه‌ای خشتی و کاهگلی در قلب کویر و یا شاید نیز یک کاروانسرای قدیمی بر سر جاده‌ای که اکنون احیاء و بازسازی شده و پذیرای مهمان‌ها است .
خانه‌های سنتی روستایی با آن آتش و تنور گوشه‌ی حیاط , حوض فیروزه‌ای و گل‌های شمعدانی‌اش , درختان سرسبز با میوه‌های رسیده‌ , استشمام رایحه خوش گل‌های باغچه و نم بارانی که با بوی کاهگل در هم می‌آمیزد همه احساس آرامش و بازگشت به اصل و سرشت را در وجود آدمی تزریق می نماید و این آن زیبایی‌ست که زندگی شهرنشینی از انسان‌ها دریغ نموده است .

عمده افرادی که تجربه‌ی اقامت در یک اقامتگاه سنتی و بومی را داشته‌اند اذعان می کنند که در بوم‌گاه‌های سنتی که رد پای حس‌های کهن و مردم گذشته وجود دارد , حس باارزش و آشنایی را درک کرده‌اند که در خانه‌های گران قیمت مدرن هیچ گاه به آن دست نیافته‌اند .
اقامتگاه‌های بوم‌گردی , امروز تبدیل شدند به برگ های کتاب تاریخ که می‌توان به دل آن هجرت کرد و سبک زندگی گذشتگان را در آن احساس کرد , همینطور می‌توان سنت‌های کهن و بومی مناطق متفاوت کشور را مجدد احیاء کرد و به همگان نمایش داد . اقامتگاه‌های بوم‌گردی می توانند علاوه بر ایجاد درآمد برای روستاییان و جلوگیری از هجرت آن ها به احیاء سنن کهن و همینطور نگهداری و حفظ آثارباستانی و حفاظت از فضای سبز کمک شایانی داشته باشد .
تفاوت‌های اقلیمی و فرهنگی در ایران باعث شده تا بوم‌گاه‌های متنوعی در ایران وجود داشته باشد و این نقطه‌ی عطفی‌ست در صنعت گردشگری تا گردشگران فرنگی را هم جذب ایران کرده تا براین اساس نیز ارزآوری را در کشور داشت و هم فرهنگ و تمدن غنی و متنوع ایرانی مانند مهمان‌نوازی , احترام به طبیعت , مراسم‌های آیینی و لباس‌های زیبا و سنتی و همینطور سبک‌های متنوع زندگی در اقلیم‌های مختلف را به جهانیان نمایش داد .

به چه شکل یک اقامتگاه بوم‌گردی تاسیس کنیم؟ 

درصورتی که علاقمند به تاسیس یا بهره برداری از یک اقامتگاه بوم‌گردی و ورود به‌این شغل جدید درصنعت بزرگ توریسم هستید می بایست شرایط و قوانین آن را بدانید.مهم ترین شرط‌ برای تاسیس یک اقامتگاه بوم‌گردی شناخت اصولی اقامتگاه‌های بوم گردی است.پیش ازهراقدامی برای تاسیس یک اقامتگاه , شناخت بخش های اصلی و اهداف مهم یک بوم‌گاه واجب است . 

آیتم بعدی توجه به استاندارد‌سازی اقامتگاه که شامل درجه‌بندی آن اقامتگاه است , می باشد . معاونت گردشگری کشور طرح قوانین ساماندهی اقامتگاه‌های بوم‌گردی را تدوین نموده و در آن حداقل شرایط ضروری برای درجه‌بندی یک اقامتگاه بوم‌گردی را شرح داده است .
طبق این قوانین برای درجه‌بندی اقامتگاه‌های بوم‌گردی در یک کدام از سطح های درجات , دارا بودن سطحی از سرویس ها و تسهیلات است که می بایست ضمن سازگاری با معماری بومی و رعایت اصول محیط‌ زیستی , قابلیت و امکان اقامتی ایمن را برای گردشگران فراهم کند . اقامتگاه‌های بومی به سه جایگاه 1 , 2 و 3 درجه‌بندی می گردند . جایگاه بر مبنای امتیازات مکتسبه در پروسه بررسی تخصیص می یابد. در‌این مراحل موارد در سه حوزه‌ کلی به شرح زیر مورد بررسی قرار خواهند گرفت :
• الف ) امور ساختمانی , امکانات و خدمات و موارد مرتبط با آن30 % از کل امتیازات
• ب ) امور نیروی انسانی , ایمنی و بهداشتی و موارد مرتبط با آن 30 % از کل امتیازات
• ج ) امور پایداری , رعایت اصول زیست محیطی و ابعاد فرهنگی و موارد مرتبط با آن 40 % از کل امتیازات

بخش های اصلی مهم یک اقامتگاه بوم‌گردی : 

اقامتگاه‌های بوم‌گردی چهار رکن مهم دارند که می‌بایست به آنها توجه شود :

• یکی‌از آن بخش های اصلی توجه به ساختار بومی محصول ها وسرویس ها می باشد، در واقع مجموعه خدماتی که دریک اقامتگاه بوم‌گردی ارائه می‌گردد می بایست از دل آن منطقه تهیه و تنظیم شود از سرو غذا و لوازم و تزئینات اقامتگاه گرفته تا برگزاری مراسمسنتی و همینطور آواها و موسیقی محلی ، و این یک اصل مهم برای دستیابی به هدف اصلی این صنعت که همان کمک به اقتصاد جامعه محلی و معرفی فرهنگ و تمدن بومیان منطقه می باشد .

• آیتم بعدی توجه به ساختار محیطی بوم‌گرا می باشد ، این به این معناست که معماری داخلی و خارجی اقامتگاه بوم‌گردی الزاماً متناسب با فضای منطقه باشد و همینطور تاسیس و حفظ یک بوم‌گاه نباید هیچ‌گونه تهدیدی برای محیط‌ زیست تلقی گردد و می‌بایست قوانین صرفه‌جویی در مصرف انرژی‌ها و آب و همینطور مدیریت پسماند و زباله در اقامتگاه‌ها رعایت شود .

• رکن اصلی دیگری که موجود است مشارکت جوامع محلی است ، به هر روش این صنعت برای توانمند‌سازی جوامع محلی می باشد ، به این ترتیب جوامع محلی همراه با اعضای خانواده‌ می بایست حضورپر رنگی در بطن این صنعت داشته باشند .

• رکن آخر توجه به زیرساخت‌های گردشگری هست ، در واقع در یک بوم‌گاه می بایست توجه مبسوطی به زیرساخت‌های خدمات ارتباطی ، خدمات امنیتی و خدمات بهداشتی شود و همینطور پیرو اقدام موثر برای معرفی فرهنگ و تمدن بومی و پاسداشت آن صورت بگیرد .

پس از اطلاع از وضعیت کلی ومهم بهره‌بردای و تاسیس اقامتگاه بوم‌گردی ، درخواست خویش را به همراه مدارک به سازمان کل میراث فرهنگی و گردشگری استان برای ارزیابی ارسال ‌کنید پس از طی روند اداری و مشاهده کارشناس از عرصه ، کمیسیون درجه‌بندی تشکیل و درصورت رعایت تمام اصول و قوانین پروانه‌ی کار صادر می گردد .

صاحبان بیشتر اقامتگاه‌های بوم‌گردی از همکاری متولیان اداره‌ میراث فرهنگی احساس رضایت داشتند و حتی عده‌ای از آن ها اذعان می نمایند بدون پرداخت هیچ‌گونه هزینه‌‌ای موفق به اخذ جواز افتتاح شده‌اند واین نشان‌دهنده‌ی دغدغه‌ی بالای مسئولان درسمت کمک به توسعه و گسترش پایدارمناطق روستایی می‌باشد .